Σύριλ Κολλάρ (19 Δεκεμβρίου 1957 - 5 Μαρτίου 1993), ο πρόωρα χαμένος δημιουργόςCyril Collard (19 December 1957 - 5 March 1993), the early loser author)
Σκηνοθέτης μια ταινίας μεγάλου μήκους, συγγραφέας δύο σχεδόν αυτοβιογραφικών μυθιστορημάτων, ιδρυτής ενός ροκ συγκροτήματος, ο Σύριλ Κολλάρ διακατεχόταν από μιαν ατέλειωτη ενέργεια δημιουργίας, θέλησης για ζωή, πάθους και πόθου για τον έρωτα. Γνώριζε όμως ότι ήταν «καταδικασμένος από αγάπη», ότι ο χρόνο έτρεχε εναντίον του, ότι αργά, ή γρήγορα, παρά την αντίσταση του πνεύματός του, το σώμα του θα υπέκυπτε στο μοιραίο του θανάτου: «Η καλλιτεχνική μου τοποθέτηση είναι στο πλευρό της ζωής» έλεγε λίγους μήνες πριν πεθάνει. «Σίγουρα αποτελεί ένα είδος αφέλειας, γιατί στατιστικά και μόνο –και μέχρι αποδείξεως του αντιθέτου- το AIDS είναι αρρώστια που δεν θεραπεύεται».
Ο Σύριλ Κολλάρ γεννήθηκε στις 19 Δεκεμβρίου του 1957 στο Παρίσι. Μοναχογιός ενός μηχανικού που είχε πάθος με τα σπορ, μεγάλωσε σε ένα φιλελεύθερο σπίτι, όπου καθένας προσπαθούσε να σεβαστεί την προσωπική ελευθερία του άλλου. Ίσως γι’ αυτό να ένιωσε άβολα ύστερα από ενάμισι χρόνο σπουδών. Η προοπτική να γίνει μηχανικός δεν ταίριαζε στο ανήσυχο ταπεραμέντο του. Παράτησε λοιπόν το σχολείο και πήγε στο Πόρτο Ρίκο για να συναντήσει τον πατέρα του σε μια αθλητική συγκέντρωση.
Εξώφυλλο της γαλλικής έκδοσης του L'animal
Εκεί ο Σύριλ θα νιώσει το πρώτο μεγάλο σοκ της ζωής του, ανακαλύπτοντας τον ήλιο, τη ζέστη, τη βία και τον άγριο ερωτισμό των νεαρών περιθωριακών. Αυτός που μέχρι τότε έκανε παρέα μόνο με ανθρώπους του πνεύματος νιώθει να τον ελκύουν, με όλη τη σημασία της λέξης, οι νεαροί αλήτες του δρόμου. Αν και αρραβωνιασμένος με μια κοπέλα, ανακαλύπτει τον καταπιεσμένο ομοφυλοφιλικό εαυτό του και αφήνεται να παρασυρθεί από το πάθος του για τα αγόρια: «Εκεί, στο Πόρτο Ρίκο, γεννήθηκα για δεύτερη φορά» θα εξομολογηθεί σε συνεργάτιδά του.
Επιστρέφοντας στο Παρίσι, προσπαθεί να γράψει ένα μυθιστόρημα, με την προτροπή της εκδότριας Φρανσουάζ Βερνύ, που βρίσκει ότι έχει συγγραφικό ταλέντο, αλλά πρέπει πρώτα να μάθει να αφηγείται κάποια ιστορία. Στο μεταξύ ένας φίλος του πατέρα του, που βρίσκεται μέσα στα κινηματογραφικά πράγματα, τον γνωρίζει στον σκηνοθέτη Μορίς Πιαλά (Maurice Pialat). Ο Σύριλ συνεργάζεται μαζί του ως βοηθός και ηθοποιός στις ταινίες «Λουλού» Loulou (1980) , «Για τους έρωτές μας» À nos amours (To Our Loves) (1983), «Police» (1985) και ουσιαστικά μαθαίνει την τέχνη του κινηματογραφιστή. Το 1981 σκηνοθετεί την πρώτη του ταινία μικρού μήκους «La Baule-Dakar», που θα την ακολουθήσουν άλλες δύο μικρού μήκους ταινίες («Le grand huit», «Alger la blanche»).
Το 1984, επιστρέφοντας από ένα ταξίδι του στο εξωτερικό, ο Σύριλ κάνει για πρώτη φορά το τεστ του AIDS. Η απάντηση είναι θετική. Όμως, ακόμα βρισκόμαστε στην αρχή της δημοσιότητας γύρω από την αρρώστια και, όπως οι περισσότεροι φορείς, δεν πανικοβάλλεται. Ελπίζει ότι ο ιός δεν θα τον αγγίξει ή ότι αργά ή γρήγορα θα βρεθεί το φάρμακο που θα τον θεραπεύσει: «Κατά κάποιο τρόπο, το περίμενα» λέει σε μια συνέντευξή του. «Όχι ως μία θεϊκή τιμωρία, αλλά ως κάτι αναπόσπαστα δεμένο με την μοίρα μου και τον τρόπο ζωής μου».
Συνεχίζει να δουλεύει το μυθιστόρημά του, που κυκλοφορεί το 1987 με τον τίτλο «Καταδικασμένος έρωτας». Η σχετική του επιτυχία τον πείθει να γράψει ένα δεύτερο, σε σύντομο χρονικό διάστημα: οι «Άγριες νύχτες» (Les Nuits fauves), [Savage Nights] κυκλοφορούν το 1989 και κάνουν πιο μεγάλη αίσθηση, κυρίως μετά από μια τηλεοπτική συνέντευξη του συγγραφέα, ο οποίος ομολογεί δημόσια ότι, είναι φορέας του AIDS. Επίσης ότι πρόκειται για ένα σχεδόν αυτοβιογραφικό έργο, που αναφέρεται σε μια σχέση με μια κοπέλα το 1986, όταν δηλαδή γνώριζε ότι είχε προσβληθεί από τον ιό.
«Άγριες νύχτες», εξώφυλλο της ελληνικής έκδοσης του βιβλίου
Ο Σύριλ νιώθει πλέον ότι ο χρόνος τρέχει και πρέπει να τον προλάβει. Προσπαθεί να βρει χρηματοδότες για να κάνει ταινία το βιβλίο του, αλλά όλοι τον αποφεύγουν. Τελικά τα καταφέρνει. Μπρος στην άρνηση διάσημων ηθοποιών να έχουν τον πρωταγωνιστικό ρόλο, αποφασίζει να παίξει ο ίδιος τον Ζαν. Τα πράγματα είναι πιο εύκολα για τον ρόλο της Λόρας, που τον παίρνει η Ρομάν Μπορινζέ (Romane Bohringer), κόρη του ηθοποιού Ρισάρ Μπορινζέ. Η ταινία θα γίνει μέσα από συνεχείς συγκρούσεις, αυτοσχεδιασμούς και αλλαγές στο αρχικό σενάριο. Όπως ο δάσκαλός του Μορίς Πιαλά, έτσι και ο Σύριλ Κολλάρ προσπαθεί να αποτυπώσει στο φιλμ του την αυθεντικότητα, αφήνοντας τους ηθοποιούς ελεύθερους σε αυτοσχεδιασμούς. Το αποτέλεσμα είναι μια ταινία λίγο μεγάλη σε διάρκεια, αλλά αληθινή και ειλικρινής, που καταφέρνει να σου μεταδώσει το πάθος του δημιουργού της για τη ζωή, την καλλιτεχνική δημιουργία και τον έρωτα. Μια ταινία που για πρώτη φορά θίγει το πρόβλημα του «να υπάρχεις με το AIDS», μέσα από την προσωπική εμπειρία ενός φορέα.
Εξώφυλλα βιβλίων και υπογραφή του Κολάρ
Ο Κολλάρ ποτέ δεν αγνόησε ότι ήταν άρρωστος. Απλά προσπαθούσε να συμπεριφερθεί σαν η αρρώστια να μην υπήρχε. Ήδη όμως άρχισε να παρουσιάζει τα πρώτα σωματικά συμπτώματα. Η αγωνία του να ολοκληρώσει την ταινία τον κράτησε στην κυριολεξία στη ζωή. Στη συνέχεια όμως ήρθε το αναπόφευκτο τέλος. Μετά από ένα σύντομο ταξίδι στην Ιταλία, μπαίνει στο νοσοκομείο. Δεν μπορεί πλέον να περπατήσει και σύντομα ούτε να μιλήσει. Η ταινία «Άγριες νύχτες» βγαίνει στις παρισινές αίθουσες την 21η Οκτωβρίου 1992 και κάνει μεγάλη αίσθηση. Θεωρείται μάλιστα φαβορί για τα βραβεία Σεζάρ. Τρεις μέρες όμως πριν την απονομή των βραβείων, και συγκεκριμένα το πρωί της Παρασκευής 5 Μαρτίου 1993, ο Σύριλ Κολλάρ πεθαίνει. Η νύχτα των Σεζάρ είναι αφιερωμένη στη μνήμη του. Οι «Άγριες νύχτες» βραβεύονται με το Σεζάρ καλύτερης ταινίας, καλύτερου πρωτοεμφανιζόμενου σκηνοθέτη, καλύτερης ερμηνείας νεαρής ηθοποιού (Ρομάν Μπορινζέ) και μοντάζ.
Ο θάνατος του Σύριλ Κολλάρ προσδίδει στην ταινία cult διαστάσεις. Πάνω από 2.800.000 θεατές την έχουν δει σε όλη τη Γαλλία, ενώ οι Αμερικανοί σκεύτονταν ριμέικ της. Την ίδια τύχη όμως έχουν και τα γραπτά του: ο «Καταδικασμένος έρωτας», από 8.000 αρχικά αντίτυπα, πούλησε μέχρι σήμερα 120.000. Όσο για το μυθιστόρημα «Άγριες νύχτες», ξεπέρασε τα 506.000 αντίτυπα, ενώ ήδη κυκλοφόρησε στη Γαλλία το ημερολόγιο του Κολλάρ με τον τίτλο «Άγριος Άγγελος», που εξαντλήθηκε από τις πρώτες κιόλας μέρες. Η γενιά του AIDS βρήκε στο πρόσωπό του όχι έναν οσιομάρτυρα αλλά ένα γεμάτο δύναμη και ενεργητικότητα άνθρωπο, που μέχρι την τελευταία του στιγμή προσπάθησε, αγκαλιάζοντας παράφορα τη ζωή, να νικήσει το θάνατο.
Μπάμπης Ακτσόγλου, «Σημείωμα για τον συγγραφέα» από το βιβλίο του Σίριλ Κολλάρ «Άγριες νύχτες» μετ. Ντορέτα Πέππα, εκδόσεις Πατάκη 1993.
Εξώφυλλο της γαλλικής έκδοσης των ημερολογίων του Κολάρ με τίτλο «Άγριος Άγγελος»
Σύριλ Κολλάρ, 1992
O Σύριλ Κολλάρ στην ταινία «Στους έρωτές μας» (À nos amours) του Μορίς Πιαλά (Maurice Pialat)
Κάρλος Λοπέζ (Carlos Lopez) και Σύριλ Κολλάρ στην ταινία «Άγριες νύχτες»
Carlos Lopez και Σύριλ Κολλάρ στην ταινία «Άγριες νύχτες»
Ο Σύριλ Κολλάρ στην ταινία «Άγριες νύχτες»
Ο Σύριλ Κολλάρ στην ταινία «Άγριες νύχτες»
Ο Σύριλ Κολλάρ στην ταινία «Άγριες νύχτες»
Romane Bohringer, Carlos Lopez και Σύριλ Κολλάρ στην ταινία «Άγριες νύχτες»
Carlos Lopez και Σύριλ Κολλάρ στην ταινία «Άγριες νύχτες»
Carlos Lopez και Σύριλ Κολλάρ στην ταινία «Άγριες νύχτες»
Carlos Lopez και Σύριλ Κολλάρ στην ταινία «Άγριες νύχτες»
Carlos Lopez και Σύριλ Κολλάρ στην ταινία «Άγριες νύχτες»
Ο Σύριλ Κολλάρ στην τελευταία σκηνή της ταινίας «Άγριες νύχτες»
Τελευταίο πλάνο της ταινίας «Άγριες νύχτες»
